BEGÜM PARILTI ALKIŞ
Konut satışlarında azalış trendi sürerken datalar konuta erişilebilirliğin gün geçtikçe zorlaştığını gösteriyor. Uzmanlara nazaran, yabancıya satış oranlarında yaşanan düşüş fiyat artışlarının tesirinin genele yayıldığını gösterirken, bir öbür etken olarak ise vatandaşlık kaidelerine gelen yeni düzenleme gösteriliyor.
Konut bölümü, yüksek enflasyon, alım gücündeki düşüş, artan maliyetler, finansman sorunu, jeopolitik riskler ve resesyon beklentileriyle dolu bir yılı geride bırakmaya hazırlanıyor. Datalar ise bölümdeki kırılganlığa işaret ediyor.
TÜİK Ekim ayı datalarına nazaran, konut satışlarında yıllık yüzde 25,3’lük ve ipotekli konut satışlarında ise yüzde 52,7 bir azalış var. Türkiye genelinde birinci el konut satış sayısı, Ekim ayında bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 22 azalırken, ikinci el konut satışlarının da yüzde 26,7 oranında azaldığı gözleniyor.
Verilere nazaran, ülke uyruklarına nazaran en çok konut satışı Rusya vatandaşlarına yapılırken, kesimdeki savaş tesiri hissedildi. Ekim ayında Rusya vatandaşları Türkiye’den 2 bin 23 konut satın aldı. Rusya vatandaşlarını sırasıyla 498 konut ile İran, 310 konut ile Irak ve 216 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.
Öte yandan datalarda yabancıya yapılan konut satışlarının seyri ise dikkat cazibeli. TÜİK’in 2021-2022 yılı yabancıya konut satışları karşılaştırıldığında, bilhassa yılın ikinci yarısından sonraki düşüş ivmesi göze çarpıyor. Pekala, uzmanlar bu düşüşü nasıl kıymetlendiriyor?
Fiyatlardaki artış yabancılar için de motivasyon kaybına yol açıyor
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, “Konut fiyatları çok arttı, 1 yıllık zaman zarfında 3 kat artış yaşandı. Bu ister istemez yabancılar için de bir artış. Konut fiyatlarındaki artış yabancılar için de bir motivasyon kaybına yol açıyor olabilir” açıklamasında bulundu.
Yönel Maya ayrıyeten vatandaşlık müracaatında alınacak gayrimenkulün kıymetinin 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltilmesinin de bu durum üzerinde tesirli olabileceğine dikkat çekiyor ve buradaki havuzun kısıtlandığını belirtti.
Rusya tesiri olmasa durum kötüleşebilir
Konut satışlarında Rusya tesirinin gözlenmesi ise adetlerin daha düşük düzeylerde kalmaması ismine değerli bir etken.
Rusya tesiri olmasa tablonun daha vahim olabileceğini söyleyen Yönel Maya, “Rusya’nın geçen yıllardaki satış ortalamalarına bakıldığında, 800 adetlerden 2023 adetlere çıkan bir satış yapılmış. Rusya etkisi ile 5 bin 400 bandına çıkmak bir başarı çünkü toplam içindeki payı yüzde 5’lere gelmiş durumda” diyor.
Konutta ağır talep periyodu bitti
Rusların evvelden de ilgisinin olduğuna değinen İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa ise savaşın tesirinin en çok kiralıklarda görüldüğünü belirtiyor.
Son periyotta geneldeki bütün satışlarda bir düşüş olduğunu söyleyen Aşa, fiyatların alım gücünün üzerinde olduğunu belirtiyor. Bu durum talepte de azalmaya yol açıyor. Ağır talep devrinin bittiğine işaret eden Aşa, “Satışları adet bazında ele almak lazım. Yüzdesel olarak bakmak yanıltıcı olabiliyor” diyor.
Yabancılar ülkeler ortası fiyat kıyasına başladı
Rakamların yüksekliği, yabancı yatırımcılar için ülkeler ortası kıyaslamaları da doğuruyor. Yönel Maya, yabancı konut satışlarında son zamanlardaki en hareketli bölgeleri ise Portekiz, İspanya, Yunanistan olarak sıralıyor.
