|
ORGAN BAĞIŞI ÇOK HAYAT KURTARIR! Organ nakli, kendi organlarının arızalanması nedeniyle hayatta kalmakta zorluk çeken hastalara yeni bir organın nakledilmesidir. Bu ancak organ bağışı ile mümkündür. Organlar; Kişi hayattayken, öldüğünde kullanılmak üzere veya bir yakınının hayatını kurtarmak amacıyla karaciğer veya böbreğin bir kısmı bağışlanır. Organ bağışının yaygınlaşması için kamuoyunun bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi Lideri Prof. Dr. Koray Acarlı, 3-9 Kasım tarihleri arasında düzenlenen “Organ Bağışı Haftası” kapsamında organ bağışının değeri hakkında bilgi verdi. Organ naklinin 2 kaynağı var Organların işleyişi bozulursa, yerine yenileri konulmadan yaşamın sağlıklı bir şekilde devam ettirilmesi mümkün değildir. Organ yetmezliği nedeniyle hayatı tehlikede olan hastalar için gerektiğinde değiştirilebilecek organlar akciğer, kalp, karaciğer, böbrek, pankreas ve ince bağırsaktır. Organ naklinin iki kaynağı vardır: canlı vericiden ve kadavra nakli. Kalp ve pankreas ancak kadavradan alınan organlarla yapılabiliyorken; Karaciğer, akciğer, böbrek ve ince bağırsak nakilleri kadavradan alınan organlarla yapılabileceği gibi canlı vericilerden alınan modül organlarla da yapılabiliyor. Ülkemizde şu anda canlı vericiden sadece karaciğer ve böbrek nakli yapılıyor. Kadavradan alınan bağış yetersizse canlı vericilerden yararlanılır. Bir ülkeden yeterli organ bağışı yoksa hastaların hayatlarının kurtarılması ancak canlı vericilerden alınan organlarla mümkündür. Bu nedenle organ bağışı çok değerlidir. Dünya çapındaki organ bağışı ve nakli istatistiklerine göre (2021 yılının son istatistikleri elimizde) 2021 yılında dünyada 144 bin 302 organ nakli gerçekleştirildi. Bu sayı 2020 yılına göre yüzde 11 civarında arttı. Önceki yıllara baktığımızda ise bu oranların her yıl %5-10 oranında arttığı görülmektedir. Hesaplamalara göre 2021 yılında dünyada her saat başı 16 organ nakli gerçekleştirildi. Görünürde yüksek olan bu organ nakilleri, gerçekte tüm nakil ihtiyacının yalnızca %10’unu karşılamaya yetiyor. Yani organ nakli yapılamadığı için insanlar ölmeye devam ediyor. Bunun için organ bağışının artması gerekiyor. Öte yandan kalıcı organ açığı, tüm dünyada canlı vericiden organ nakline olan ilgiyi artırdı. Türkiye kadavradan organ bağışında çok geride Uzun yıllardır organ nakli yapan Batı toplumlarında organ bağışı milyon kişi başına 40’a ulaşıyor. Örneğin 10 milyonluk bir nüfusta bağış oranı milyonda 30 ise bu, yılda 300 organ bağışçısı anlamına gelir. Bu vericilerden 200 adet kullanılsa bile birçok insanın hayatını kurtarabiliyor. Maalesef bağışlanan organ yani kadavradan organ nakli konusunda Türkiye çok geride. Milyon nüfus başına 2-4 civarında organ bağışı oranı var. 91 ülkenin bilgileri toplanarak elde edilen sonuçlara göre dünyada 2021 yılında 92.000 böbrek, 35.000 karaciğer, 2025 pankreas ve 172 ince bağırsak nakli gerçekleştirildi. Bunların yüzde 75 – 80’i kadavradan alınan organlarla yapılan nakiller. Ülkemizde 2021 yılında 1600 civarında karaciğer ve 3600 civarında böbrek nakli gerçekleştirildi. Bu nakillerin yaklaşık %10’u kadavradan alınan organlardan, %90’ı ise canlı vericiden yapılan nakillerden yapıldı. Görüldüğü gibi organ bağışı kıtlığı ve canlı vericilerden organ bulma zorluğunun aşılmasına yönelik çalışmalar yapılıyor. Türkiye canlı donörden nakilde dünyada 2. sırada Tüm dünyada kadavradan organ bağışlarının yetersiz olması, bu boşluğun şimdilik canlı vericilerden alınan organlarla doldurulmasına yönelik çalışmalara neden oluyor. Ülkemizde kadavra bağışı oranı olması gerekenden düşük olduğundan nakillerin %90’ı canlı vericiden yapılan nakillerdir. Yani nakil, tamamen sağlıklı bir aile üyesinin karaciğerinin yarısının veya böbreklerinden birinin alınmasıyla gerçekleştirilir. Uzun yıllara dayanan bu tecrübe sayesinde ülkemiz, milyon nüfus başına canlı donörden karaciğer ve böbrek naklinde dünyada 2. sırada yer almaktadır. Çocuklar için canlı donörden nakiller büyük önem taşıyor Tüm dünyada olduğu gibi özellikle 2 yaş altı çocuklarda gerektiğinde organ bulmak çok zor, hatta imkansız olabiliyor. Bu grup için tek şansın canlı vericiden organ nakli olduğu söylenebilir. Bir yetişkinden alınan karaciğer modülünün küçük bir çocuğa uyarlanması ciddi bir deneyim ve uzmanlık gerektirir. Canlı vericiden nakil konusundaki tecrübemiz yine bizi çocuk naklinde listenin başına koyuyor. Sözün özü organ bağışının ve dolayısıyla organ naklinin hayat kurtarmasıdır. Canlı vericiden nakil her ne kadar günü kurtarıyor gibi görünse de uygun donörü olmayan bireyler için durum çoğu zaman umutsuzdur. Bu nedenle organ bağışının değerinin toplumun her kesimi tarafından bilinmesi gerekmektedir. Unutmayalım ki herkes her an kendisini organ beklerken bulabilir.
|
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
