Gestasyonel diyabetes mellitus, hamilelikten önce diyabeti olmayan anne adaylarında da ortaya çıkabilir. Hamilelikte şeker hem annenin hem de bebeğin sağlığını tehlikeye atabileceğinden, hamilelik süreci boyunca şeker seviyesini kontrol altında tutmak önemlidir. Gestasyonel diyabet tanısı, gebeliğin 24. ve 28. haftalarının ortasında yapılan glukoz yükleme testi ile konulur ve gerekli önlemlerin alınması sağlanır. Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünden Op. Dr. Gürkan Gürsoy, gebelikte diyabet hakkında bilgi verdi.
Hamilelik sırasında vücut yeterli insülin üretmez.
İnsülin, pankreas tarafından üretilen ve kan şekerinin güç olarak kullanılmak üzere hücrelere girmesini sağlayan bir anahtar görevi gören bir hormondur. Hamilelik sırasında vücut daha fazla hormon üretir ve kilo alımı gibi diğer değişikliklerden geçer. Bu değişiklikler hücrelerin insülini daha az etkili bir şekilde kullanmasına neden olur, buna insülin direnci denir. İnsülin direnci vücudun insülin ihtiyacını artırır. Gestasyonel diyabet, vücut hamilelik sırasında yeterli insülin üretemediğinde ortaya çıkar. Tüm hamile kadınlar, hamileliğin son aşamalarında bir dereceye kadar insülin direncine sahiptir. Bununla birlikte, bazı kadınlar hamilelikten önce bile insülin direncine sahiptir. Bu kişiler hamileliğe artan bir insülin ihtiyacı ile başlar ve bu nedenle gebelik diyabeti riski daha da yüksektir.
Aşırı kilo alımı gebelik diyabetine neden olabilir
Gestasyonel diyabet tipik olarak herhangi bir rastgele semptom göstermez. Tıbbi geçmiş ve herhangi bir risk faktörünün varlığı gebelik diyabetini düşündürebilir, ancak emin olmak için test yapılması gerekir. Bu risk faktörlerinden bazıları hamile kadınlarda çok fazla kilo alımı olabilir. Çok su içmek, çok sık idrara çıkmak, idrarda şeker saptanması, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları veya vajinal enfeksiyonlar, mide bulantısı veya yorgunluk, gestasyonel diyabete işaret edebilir. Bunu belirlemek için şeker yükleme testi yapılır.
Şeker yükleme testi savurgan bir test değildir
Gebelik diyabeti bebekte gelişim geriliği, bazen anne karnında ölüm riskinin artması, plasentanın erken yaşlanması veya iri bebek durumu nedeniyle doğum travmalarına neden olabilir. Bu nedenle gebelik diyabeti belirtilen uçta olmalıdır. Şeker yükleme testi savurgan bir test değildir. Aksine iri bebek, erken doğum, ölü doğum, doğacak bebekte solunum problemleri veya hipoglisemi, ilerleyen dönemlerde obezite gibi riskleri önlemek için yapılması gereken bir testtir.
Vücudun şekere karşı yansımasını ölçmek
Şeker yükü testi veya oral glikoz tolerans testi, vücudun şeker üzerindeki yansımasını ölçer. Hamile kadının tıbbi durumuna göre testin nasıl yapılacağı belirlenir. 50 gram şeker yüklemesi gebenin aç ya da tok olmasına bakılmaksızın yapılabilir. Hamileye doktor kontrolünde 50 gram şeker içeren solüsyon verilir. Bunu içtikten 1 saat sonra kan şekeri ölçülür. Şeker 140’ın üzerinde ise gebelik şüpheli kabul edilir ve 100 gram daha OGTT istenir. 100 gram OGTT için açlık 95 mg/dL’nin altında, 1. saat 180, 2. saat 155 ve 3. saat 140 mg/dL’nin altında olmalıdır. . 2 değer eşit veya daha yüksek ise gebelik diyabeti tanısı konulur. Diğer bir glukoz tarama testi olan 75 gram OGTT’nin açlıkta 92 mg/dL, 1. saatte 180 mg/dL, 2. saatte 153 mg/dL’nin altında olması beklenir. Maliyet eşit veya daha yüksekse, gebelik diyabeti tanısı konur. 75 gram şeker yükü ile 100 gram şeker yükü testi arasında fark yoktur. Anne adayı test için en az 8-12 saat aç kalır. Öncelikle açlık kan şekeri ölçülür. Daha sonra 75 veya 100 gram şeker içeren solüsyon 5-10 dakika bekletilir. Buna göre 1., 2. ve 3. saatlerde anne adayının şeker fiyatına bakılır.
Anne adayının şekeri aralığında olmalıdır.
Şeker yükleme testinin aç yapılıp yapılmayacağı, verilecek şeker ölçüsüne göre değişiklik gösterebilir. 50 gramlık formda yapılırsa aç tokluk farketmez, 75 veya 100 gramlık formda yapılırsa en az 8-12 saat açlık gerekir. Anne adayının hamilelik döneminde yüksek kan şekeri varsa, düzenli aralıklarla kan şekeri ölçülerek, ilaç veya insülin tedavisi alarak, bir beslenme uzmanından takviye alarak anne adayına sağlıklı bir beslenme programı oluşturulmalıdır. Hamileliğin bu döneminde orta düzeyde antrenman yapmak önemlidir. Hamilelikte yürüyüş de değerlidir. Ayrıca, tüm denetimler düzenli olarak yapılmalıdır. Burada amaç anne şekerini makul aralıklarda tutmaktır. Yaşam tarzı değişiklikleri bu anlamda değerlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
